Zmiany w SENT to jeden z istotnych obszarów dla każdego przewoźnika drogowego. W listopadzie 2024 roku zapoczątkowane zostały ważne reformy w tym przedmiocie, których część przypadła także na początek 2025 roku. Na czym polegają ostatnie zmiany w systemie SENT? Kto jest zobowiązany z niego korzystać w 2025 roku?
Czym jest SENT?
System SENT to System Elektronicznego Nadzoru Transportu. Jest to system teleinformatyczny, nad którym nadzór sprawuje Krajowa Administracja Skarbowa. Zasady jego działania reguluje ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi.
System SENT został wprowadzony w celu zachowania kontroli nad transportem konkretnego rodzaju produktów – tzw. towarów wrażliwych. Do towarów wrażliwych zalicza się m.in.:
- alkohol etylowy,
- paliwa opałowe,
- susz tytoniowy.
System Elektronicznego Nadzoru Transportu jest obsługiwany za pośrednictwem platformy PUESC, na której dokonuje się odpowiednich zgłoszeń. Warto zaznaczyć, że obowiązki wynikające z ustawy o SENT spoczywają nie tylko na osobach transportujących towary wrażliwe, ale także wysyłających takie towary oraz je odbierających. Wykonywanie przewozów towarów wrażliwych wymaga w dodatku wyposażenia pojazdów uczestniczących w takim transporcie w odpowiednie urządzenia geolokalizacyjne ZSL, co jest niezbędne do zapewnienia transferu danych z pojazdu do systemu.
SENT – zmiany w systemie od 1 listopada 2024 roku
Bardzo ważne zmiany w systemie SENT przypadły na końcówkę ubiegłego roku, a podstawą do ich wdrożenia stał się art. 28b ustawy o transporcie transporcie drogowym. Z początku przewidywano wprowadzenie zmian w systemie SENT od 1 lipca 2024 roku, jednak finalnie zaczęły one obowiązywać w ostatnim kwartale 2024 roku.
Zmiany w systemie SENT obowiązujące od 1 listopada 2024 roku skoncentrowały się na przewoźnikach zagranicznych, niemających swojej siedziby w jednym z państw członkowskich UE, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim EFTA.Od 1 listopada 2024 roku podmioty te, jeśli wykonują przewóz przez terytorium Polski, na który wymagane jest:
- zezwolenie na wykonywanie międzynarodowego przewozu drogowego rzeczy na terytorium RP,
- zezwolenie EKMT,
- zezwolenie na przewóz kabotażowy
– mają obowiązek dokonać zgłoszenia takiego przewozu do SENT, przed przekroczeniem granicy z Polską. Na podstawie zgłoszenia nadawany jest im odpowiedni numer referencyjny.
To samo dotyczy sytuacji, w których obowiązuje zwolnienie z obowiązku posiadania odpowiednich zezwoleń (np. gdy warunki wykonywania przewozów zostały złagodzone na podstawie umów dwustronnych, takich jak umowa między Ukrainą a UE o transporcie drogowym towarów),
Ważne: dla podmiotów zagranicznych, niemających siedziby w państwie członkowskim UE, rejestracja w SENT jest obowiązkowa, niezależnie od tego, jaki rodzaj towarów przewożą. Nawet jeśli przewoźnik nie transportuje towarów wrażliwych, powinien zgłosić przejazd przez terytorium Polski do SENT.
Ostatnie zmiany w SENT stanowią odpowiedź na liczne postulaty środowiska transportowego w sprawie zwiększenia kontroli nad przestrzeganiem zasad uczciwej konkurencji oraz eliminowaniem złych, nieetycznych praktyk wraz z jednoczesnym zapewnieniem ochrony krajowym przewoźnikom.
System Elektronicznego Nadzoru Transportu – zmiany od 1 stycznia 2025 roku dla przewoźników z UE
Mimo że z początku zmiany w SENT dotknęły tylko przewoźników nieposiadających swojej siedziby w jednym z krajów członkowskich UE, od 1 stycznia 2025 roku rejestracji w SENT podlegają również podmioty z państw członkowskich UE, Konfederacji Szwajcarskiej i państw członkowskich EFTA, gdy wykonują na terytorium Polski przewóz drogowy do lub z państwa spoza UE (czyli tzw. państwa trzeciego), na podstawie zezwolenia wymaganego przepisami umowy międzynarodowej wiążącej Polskę i to państwo.
Zwolnieni z tego obowiązku są przewoźnicy wykonujący przewóz drogowy, w tym przewóz kabotażowy, na podstawie przepisów rozporządzenia (WE) nr 1072/2009.
Zmiany SENT 2024/2025 – co nowego w systemie?
Objęcie systemem SENT szerszego kręgu podmiotów spowodowało konieczność wprowadzenia pewnych zmian w dotychczasowej strukturze SENT. Powstał w szczególności rejestr RMPD, czyli Rejestr Międzynarodowych Przewozów Drogowych. Na stronie PUESC, w zakładce “formularze”, wyodrębniono 3 dedykowane formularze dla podmiotów zagranicznych:
- RMPD100 – formularz do dokonywania zgłoszeń przewozu przez przewoźnika,
- RMPD – formularz aktualizacyjny,
- RMPD406 – formularz do weryfikacji przez kierującego statusu zgłoszenia w zakresie tego, czy zgłoszenie zostało dokonane i jest aktualne.
Ważne: Transport wykonywany bez zgłoszenia do RMPD jest traktowany jako wykonywany bez zezwolenia na transport drogowy rzeczy. Brak zgłoszenia przewozu towarów przez terytorium Polski jest tym samym przesłanką do zatrzymania pojazdu przez uprawnione służby i nałożenia kar finansowych. Wysokość tych kar, zgodnie z załącznikiem nr 3 ustawy o transporcie drogowym, może wynosić 10 000 zł lub 12 000 zł.
Zmiany w SENT – kiedy wymaganych jest kilka zezwoleń?
Należy pamiętać, że w przypadku gdy zagraniczny podmiot wykonujący międzynarodowy przewóz drogowy rzeczy, w ramach tego przewozu przeprowadza jednocześnie kilka operacji transportowych, dla których jest wymagane posiadanie więcej niż jednego zezwolenia lub podstawa prawna zwolnienia z takiego obowiązku jest odmienna, każda taka operacja transportowa powinna zostać zgłoszona odrębnie.
